- Microsoft Word, cái tên quen thuộc cho tất cả người dùng máy tính và là chương trình không thể thiếu cho hầu hết người dùng văn phòng ngày nay. 25 năm dài phát triển từ các phiên bản xử lý văn bản đầu tiên cho đến chương trình xử lý văn bản chuyên nghiệp với giao diện "ribbon" đẹp mắt của Word 2007.

Giao diện sử dụng "Ribbon" của Microsoft Word 2007

Word không phải là trình xử lý văn bản đầu tiên?

Đúng vậy! Trước Word là Bravo, trình xử lý văn bản thuộc dạng WYSIWYG được Charles Simonyi và Butler Lampson phát triển tại trung tâm nghiên cứu Xerox Palo Alto vào năm 1974 cho chiếc máy Xerox Alto, loại máy tính sử dụng chuột đầu tiên và có giao diện đồ họa người dùng (GUI) nhưng không được thương mại hóa.

Năm 1981, Charles Simonyi gia nhập Microsoft sau khi nhận được lời mời từ Bill Gates. Charles Simonyi, Bill Gates và Paul Allen bắt đầu mong muốn phát triển các ứng dụng bảng tính, cơ sở dữ liệu và xử lý văn bản. Simonyi tuyển dụng thêm Richard Brodie từ Xerox để bắt đầu xây dựng dự án "Word đa công cụ" (Multi-Tool Word). Dưới bàn tay lập trình của Brodie, phiên bản 1.0 của hệ điều hành Microsoft Xenix (hệ điều hành tương tự Unix) ra đời và đến nay đã "lịm tắt". Không lâu sau đó, vì những vấn đề liên quan đến marketing, Microsoft loại bỏ "Multi-Tool" ra khỏi cái tên của trình xử lý văn bản và tên gọi Microsoft Word ra đời.

1983: Word 1.0 xuất xưởng

Phiên bản Word 1.0 được phát hành lần đầu tiên cho Xenix và MS-DOS vào tháng 10-1983. Tiếp theo đó, từ sự thôi thúc của Bill Gates, Jeffery Harbers đã dẫn dắt một đội ngũ phát triển tại Microsoft, "biến tấu" Word để xâm nhập lên "thành trì" Macintosh của Apple vào năm 1985. Bên cạnh những đổi mới như khả năng hiển thị các kích cỡ, loại font khác nhau, Word 1.0 cho Mac sở hữu thêm giao diện đồ họa người dùng (GUI - Graphic user interface) điều khiển chuột với các trình đơn dạng xổ xuống (drop-down menu). Những tính năng này đã mang lại doanh thu khá béo bở cho phiên bản Word dành cho Mac, vượt trên cả phiên bản dành cho MS-DOS.

Ngày nay, phiên bản dành cho máy Mac vẫn có số lượng bán ra khá cao và được bổ sung thêm nhiều tính năng mạnh mẽ.

1989: Word 1.0 "kết thân" với Windows

Từ sự thành công của phiên bản Word dành cho máy Mac, Microsoft không thể không nghĩ đến việc phát triển một phiên bản Word dành riêng cho chính hệ điều hành Windows của mình với giao diện GUI.

Phiên bản Word 1.0 dành cho Windows

Năm 1989, Microsoft cho ra mắt bản Word 1.0 dành cho HĐH Windows với các tính năng tương tự phiên bản dành cho Mac, hiển thị và hoạt động theo đúng cách thức WYSIWYG nhưng có mức giá lên tới 500 USD. Phiên bản Word 3.0 về sau được phát hành vào năm 1990 với giá chỉ còn 149 USD hay 79 USD nếu nâng cấp từ Word 1.0 và theo đó, Microsoft nắm vững trong tay thị trường phần mềm xử lý văn bản.

Năm 1992, Word lại có phiên bản dành cho IBM OS/2 vì Microsoft mong muốn Word hiện diện trên hầu hết các hệ điều hành lúc bấy giờ. Tuy vậy, chức năng thì không có gì đổi mới so với các phiên bản dành cho HĐH khác.

Khi ra mắt Word 2.0 vào năm 1991, Microsoft đã bắt đầu phải đối mặt với đối thủ mới của Word là trình WordPerfect với phiên bản 6.0 thu được nhiều thành công rạng rỡ. Microsoft lại vướng vào mớ rối rắm về việc đặt phiên bản cho Word theo bản dành cho Windows, Mac hay MS-DOS. Về sau, Microsoft cũng thoát khỏi "trò chơi" đặt tên phiên bản bằng cách lấy theo số năm phát hành, phiên bản Word 95 tương ứng với việc phát hành Windows 95. Lại một lần nữa Microsoft nắm giữ gần như trọn vẹn thị trường phần mềm xử lý văn bản.

Clippy ra đời và sự cách tân cho menu xổ xuống

Word 97 (phát hành năm 1997) sở hữu một tính năng mới mà đại đa số người dùng đều... khó chịu: trợ lý văn phòng (Office Assistant). Theo mặc định, "trợ lý" này có tên gọi là "Clippit" (thường được gọi thân mật là Clippy). Hình dạng Clippy là một trang giấy chuyển động cùng 1 kẹp giấy với cặp mắt mở to và biết nói. Clippy sẽ "ba hoa" mỗi khi bạn xử lý văn bản và về những thao tác mà bạn đã thực hiện.

Người trợ lý "Clippy" gây phiền nhiễu

Khi được hỏi về cảm giác của mình với Clippy, cha đẻ của Word 1.0 đã biểu lộ ý nghĩ bằng việc so sánh đầy hàm ý: "Giống một chú mèo cảm giác về một bồn tắm".

Trong Word 2000 cho Windows, Microsoft đã thực hiện một thay đổi trong giao diện hoạt động. Được gọi là "trình đơn cá nhân hóa", ý tưởng này giúp Word dễ dàng sử dụng hơn bằng cách ghi nhớ những mục trong trình đơn (menu) thường được sử dụng và mặc định hiển thị cho lần sau khi chọn vào menu đó, ẩn đi các mục còn lại. Để mở ra danh mục đầy đủ của trình đơn thì người dùng phải nhấn vào mũi tên nhỏ ở bên dưới.

Microsoft Word: thế hệ kế tiếp

Sau bao nhiêu năm phát triển, Word đã trở nên đồ sộ và ôm đồm cho mọi đối tượng người dùng với hàng tá chức năng cùng hàng loạt các menu của những menu. Khá nhiều chức năng mà có thể người dùng không bao giờ dùng tới hay thậm chí không biết đến chúng hiện diện trong Microsoft Word.

Giao diện của Word đã được tái lập có trật tự theo cách thức "Ribbon" trong Microsoft Word 2007. Hàng loạt trình đơn và thanh công cụ bị thay thế bằng dạng thẻ, những chức năng đã có thể dễ dàng tìm kiếm hơn so với việc lần mò qua nhiều lớp menu. Loại bỏ Clippy cũng mang lại cảm giác dễ chịu hơn cho người dùng.

Hiện tại, Word đang phải đối đầu với khá nhiều địch thủ đáng gờm như OpenOffice.org có trang bị "vũ khí" để đương đầu với Word, đó là: mã nguồn mở và miễn phí. Hơn nữa, tại "mặt trận" Internet, Word cũng phải so kè cùng Google Docs đang dần được ưa chuộng.

Phiên bản kế tiếp của Word sẽ tiếp tục được cho ra mắt nhưng liệu 25 năm tới, Word có còn giữ ngôi vị số 1 trên thị trường phần mềm xử lý văn bản hay không thì phải trông chờ vào những cải tiến kế tiếp của Microsoft. 

THANH TRỰC (Theo New4Hack)

(Theo TTO)