|
- Nếu bạn đã sử dụng Microsoft Word trong suốt 1/4 thập kỷ qua thì có thể dễ dàng nhận thấy rằng Word là “đỉnh của đỉnh” trong thế giới phần mềm xử lý văn bản; và trong nhiều năm qua chương trình này luôn được tích hợp vào gói ứng dụng Microsoft Office. Ngày nay, sự thống trị của Microsoft vẫn ở đỉnh cao và hoàn toàn không có khái niệm “thị trường xử lý văn bản”.
Trên thực tế, chương trình xử lý văn bản Microsoft Word có bước khởi đầu không mấy sáng sủa từ tháng 10/1983; và nó vẫn lẹt đẹt trong suốt 5 năm sau đó. Và ngay cả khi Word chiếm lĩnh thị trường thì thị phần của nó vẫn liên lục thay đổi và đã có thời gian thụt lùi. Sau đây là tóm tắt hành trình thống trị thị trường phần mềm văn phòng của Microsoft Word trong suốt 25 năm qua.
Chương trình xử lý văn bản WYSIWYG đầu tiên
Trước khi có Word, người ta đã từng biết tới một cái tên là Bravo, chương trình xử lý văn bản đầu tiên thuộc thể loại WYSIWYG. Charles Simonyi và Butler Lampson đã phát triển chương trình phần mềm mang tính cách mạng này tại Trung tâm nghiên cứu Xerox Palo Alto năm 1974 cho hệ thống máy tính có tên là Xerox Alto (bên trái trong ảnh). Alto là chiếc máy tính đều tiên sử dụng chuột vào giao diện đồ họa người dùng (GUI). Mặc dù Xerox chưa bao giờ thương mại hóa chiếc Alto nhưng ảnh hưởng của nó thậm chí còn lan tỏa tới cả những hệ thống máy tính và hệ điều hành hiện nay, trong đó có cả Microsoft Word.
Microsoft Xenix
Nhà phát triển Xerox Bravo, Charles Simonyi (người bên trái trong ảnh nhỏ), đã cùng hợp tác với Microsoft sau khi ông này nhận được lời đề nghị từ Bill Gates năm 1981. Bộ ba Gates, Paul Allen, và Simonyi đã quyết định tạo ra cơ sở dữ liệu, bảng tính và các ứng dụng xử lý văn bản. Simonyi đã nhanh chóng thuê cựu chuyên gia Richard Brodie (bên phải ảnh nhỏ) của Xerox (người bên phải trong ảnh) và bắt đầu thực hiện chương trình “Word đa công cụ”. Với sự giúp sức của Richard Brodie (chủ yếu là lập trình), những người này đã tạo ra được phiên bản 1.0 của (ảnh) của chương trình này chạy trong Microsoft Xenix (một dạng hệ điều hành giống Unix, hiện đã không còn tồn tại nữa). Không lâu sau đó, chương trình này chính thức được thương mại hóa với cái tên “Microsoft Word” được giữ tới ngày hôm nay.
Những ngày đầu của DOS
Phiên bản Word 1.0 chạy trên môi trường Xenix và MS-DOS từ tháng 10/1983. DOS 1.0 tới 5.0 trông gần giống với ảnh chụp màn hình (trong ảnh). Những phiên bản Word đầu tiên có giao diện khá phức tạp và rối mắt (cùng một phím nhưng có thể thực hiện các tác vụ khác nhau trong các chế độ khác nhau).
“Xe duyên” với Mac
Theo yêu cầu của Bill Gates, Jeffery Harbers đã dẫn đầu một nhóm làm việc tại Microsoft để đưa Word vào chiếc máy Macintosh (Apple) năm 1985. Cùng với những cải tiến như hiển thị nhiều font chữ, kích cỡ khác nhau (đã từng có trong các phần mềm khác nhưng là tính năng mới đối với Word), Word 1.0 dành cho Mac có giao diện GUI điều khiển bằng chuột và các menu dạng xổ xuống.
Những thuộc tính khá thú vị này đã giúp doanh số bán Mac tăng lên nhanh chóng; đồng thời doanh số bán ra MS-DOS Word cũng lên đỉnh điểm trong suốt 4 năm liên tiếp. Ngày nay, doanh số Microsoft dành cho máy Mac cũng vẫn tăng trưởng khá mạnh.
Chào mừng Windows
Quay trở lại với thế mạnh chính của Microsoft là hệ điều hành Windows (cũng phát triển khá mạnh thời kỳ đó), cùng với thành công của phiên bản Word dành cho Mac, Microsoft đã phát triển một phiên bản Word dành riêng cho Windows.
Microsoft đã tung ra phiên bản Word 1.0 cho Windows (xem ảnh) năm 1989, trông khá giống với phiên bản dành cho máy Mac, có giao diện điều khiển hoàn toàn bằng chuột và dạng menu xổ xuống, cùng với các tính năng WYSIWYG đích thực, tuy nhiên mức giá của nó là 500USD. Với sự xuất hiện của Windows 3.0 năm 1990 (giá 149,95USD, hoặc 79,95USD nếu nâng cấp lên), doanh số của Word (bản Windows) đã thực sự cất cánh, thậm chí cả những năm sau đó, Microsoft đã thực sự kiểm soát được thị trường phần mềm xử lý văn bản.
DOS có giao diện người dùng GUI
Dựa trên sự thành công của Windows Word, bản Word dành cho MS-DOS cũng bước lên tầm cao mới với phiên bản 5.5 (năm 1991, xem ảnh) và 6.0 (1993). Cả hai điều có giao diện điều khiển bằng chuột giống như Windows với các menu dạng xổ xuống, và nhiều tính năng cao cấp khác, cùng chế độ đồ họa WYSIWYG hiển thị font chữ đậm, gạch chân và nghiêng.
IBM OS/2
Năm 1992, Microsoft ra mắt phiên bản Word dành cho hệ điều hành IBM OS/2 (xem ảnh) có giao diện khá giống phiên bản dành cho Windows. Thật là lạ khi Microsoft vẫn tiếp tục duy trì phiên bản Word tới tận phiên bản 5.1 (dành cho SCO Unix – tên cũ là Xenix) với các tính năng tương tự như phiên bản dành cho MS-DOS.
Cuộc chạy đua phiên bản
Sau khi ra mắt Windows Word 1.0, Microsoft tiếp tục công bố Word 2.0 (1991), và những trở ngại đã bắt đầu xuất hiện. WordPerfect đã công bố phiên bản 6.0 của phần mềm cùng tên được cho là rất thành công, đồng thời cho thấy họ là đối thủ chính của Microsoft Word. Để chạy đua theo số phiên bản, Microsoft đã quyết định đồng nhất số hiệu phiên bản Windows với phiên bản Word dành cho MS-DOS và Mac, mà cụ thể là bản Word dành cho Windows 6.0 năm 1993.
Sau đó, Microsoft đã bỏ cơ chế chọn số hiệu này. Vì thế phiên bản Word ra mắt năm 1995 có tên là Word 95; còn Windows thì được gọi là Windows 95. Nhưng khi Microsoft đã kiểm soát hoàn toàn thị trường xử lý văn bản thì những rắc rối khác lại nảy sinh.
Trợ giúp thiếu hiệu quả
Word 97 (1997) ra mắt một tính năng mà Microsoft rất coi trọng đó là Office Assistant (dùng để trợ giúp người dùng). Tuy nhiên, thay vì hỗ trợ hiệu quả người dùng thì tính năng này lại gây khá nhiều phiền toái.
Cá nhân hóa
Trong bản Windows Word 2000, Microsoft đã tiến hành thay đổi giao diện theo cái gọi là “menu cá nhân hóa”. Tính năng này khiến việc sử dụng Word trở nên dễ dàng hơn, nó giữ lại các đối tượng hay được sử dụng nhất trong menu, chỉ hiện thị những thứ thường dùng nhất trong phần menu xổ xuống (dạng rút gọn), còn đâu ẩn các phần còn lại vào bên trong (chỉ hiển thị đầy đủ khi nhấn vào mũi trên nhỏ chỉ xuống).
Quá tải tính năng
Một trong những kêu ca, phàn nàn nhiều nhất về Word chính là ứng dụng này trở nên quá phức tạp bởi có quá nhiều tính năng để cố trở thành một chương trình “tất cả trong một”. Khuynh hướng này hiển thị rõ ràng nhất trên các thanh toolbar trong Word 2000. Có rất icon trên các thanh toolbar này mà phần lớn người dùng không cần hoặc không hiểu chúng là gì.
Word thế hệ mới
Ngày nay, Word phải đối mặt với làn sóng cạnh tranh từ những phần mềm thay thế nguồn mở và hoàn toàn miễn phí như OpenOffice.org (Sun), hay thậm chí là cả ứng dụng xử lý văn bản trực tuyến như kiểu Google Docs.
Phiên bản Word mới nhất – Office Word 2007 đã có nhiều thay đổi đáng kể. Microsoft quyết định cải tổ giao diện theo hướng mới mà hãng này gọi với cái tên “Ribbon”. Xét một cách toàn diện, Office Word 2007 được đa số người dùng đánh giá cao về tính hiệu quả, dễ sử dụng, và vô cùng trực quan.
Văn Hân - (PCW, PCMag)
(Theo VnMedia)
|