|
Tối thứ 5 tuần qua (11/9/2008) , tại khán phòng Bảo tàng Lịch sử Máy tính của Mỹ, rất nhiều thành viên của dự án Stretch đã tập trung lại cùng nhau để hồi tưởng về di sản mà họ đã để lại cho ngành công nghiệp điện toán và các thế hệ sau.
 |
| Bảng điều khiển chính của hệ thống siêu máy tính IBM 7030 - tên mã Stretch. Ảnh: Wikipedia. |
Fred Brooks, người thiết kế hệ thống cho Stretch, và Harwood Kolsky, người lên kế hoạch sản phẩm, đã lên sân khấu cùng Allen tham gia buổi tọa đàm do Steve Lohr, một phóng viên của thời báo New York, làm chủ tọa.
Một câu hỏi dành cho bà FranAllen, người phụ nữ có ảnh hưởng lớn nhất về các phát kiến công nghệ của IBM: Vậy bà có cảm giác thế nào khi bị coi là người gắn liền một trong những thất bại lớn nhất của Big Blue (IBM)?
“Tất cả phụ thuộc vào cách nhìn của bạn” Fran Allen hóm hỉnh trả lời. Bà không hề hối hận về việc tham gia vào một trong những dự án siêu máy tính đình đám giữa những năm 1950 có tên “Stretch”.
"Mặc dù IBM chỉ chế tạo ra vẻn vẹn 9 cỗ máy Stretch, song đây vẫn luôn là một tài sản tinh thần đáng tự hào của những người góp phần tạo ra nó."
“Rất nhiều phát minh trong dự án này sau đó đã rất hữu dụng đối với ngành chế tạo máy tính” dẫn lời bà Allen, người từng được trao giải Turing Award cao quý về nghiên cứu máy tính của Mỹ. Thực tế, Allen và khoảng 300 người tham gia dự án Stretch đã phát minh ra nhiều khái niệm mà sau này đã trở thành các chuẩn công nghệ máy tính như: đa chương trình (multiprogramming), đường ống dẫn (pipelining), bảo vệ bộ nhớ (memory protection), chèn bộ nhớ (memory interleaving), byte gồm 8 bit…
Tháng 1/1956, dự án Stretch chính thức được thực hiện với mục tiêu xây dựng một siêu máy tính mới nhằm thay thế siêu máy tính 704 của IBM. Sản phẩm được tạo ra, với tên 7030, có thể thực hiện được 100 tỷ phép tính một ngày và xử lý nửa triệu câu lệnh mỗi giây.
Kolsky chia sẻ: “Chúng tôi có khoảng 300 người làm việc tại Poughkeepsie (New York). Các nhóm độc lập gặp nhau khá thường xuyên, chính vì thế nên khó có thể nói ai là người đã phát minh ra cái gì. Khi đó mọi người làm việc với tinh thần rất cao. Nhìn chúng tôi ở đây, chắc các bạn khó có thể nghĩ vậy, nhưng lúc đó chúng tôi là một nhóm những người trẻ tuổi.. chỉ có 2 thành viên trên 40 tuổi, phần còn lại đều tầm 20 đến 30 tuổi”.
Tuy nhiên, họ đã gặp cú sốc lớn. Giám đốc điều hành của IBM khi đó là Thomas Watson đã đánh giá 7030 là một thất bại. Mặc dù cỗ máy này nhanh hơn các cố máy khác từ 30 đến 40 lần, song trước đó để thắng thầu, IBM đã cam kết với Los Alamos Scientific Laboratory rằng hãng sẽ chế tạo ra một siêu máy tính có thể chạy nhanh gấp ít nhất 100 lần so với 704.
 |
| Các thành phần chính của hệ thống siêu máy tính Stretch. Ảnh: computerhistory.org |
Vào thời điểm Stretch xuất hiện, IBM kiểm soát khoảng 70% thị trường máy tính và khoảng 90% thị trường kinh doanh máy punch-card (một dạng máy tính cổ điển sử dụng các card đục lỗ làm phương tiện lưu dữ liệu). Hãng này lúc đó cũng đã phải chống chọi với những cáo buộc vi phạm luật chống độc quyền. Brooks nói về việc Watson đặt giá bỏ thầu 10 triệu USD: “đó là mức giá dưới giá thành và vi phạm luật chống độc quyền…”
Sự thật là, vào năm 1956, IBM phải đồng ý với một phán quyết của Bộ Tư Pháp Mỹ và ngừng sản xuất Stretch. Hãng này đã chuyển 9 hệ thống 7030 trên tới các khách hàng trên toàn thế giới rồi sau đó đóng cửa dây chuyền sản xuất này vĩnh viễn.
Kolsky kể lại: trước quyết định này của Watson, các kỹ sư của dự án đã nghĩ rằng đây là hồi chuông báo tử cho sự phát triển của siêu máy tính trong tương lai.
Tuy nhiên trên thực tế, bài học rút ra từ Stretch đã mở đường cho sự phát triển kế tiếp của hệ thống/360 của IBM, thứ sau đó đã thành công vang dội. Đồng thời, những cải tiến được phát minh cho Stretch cũng dần được ứng dụng vào thế giới công nghệ điện toán.
Khác với các chuyên gia trong ngành, và một vài người chịu tránh nghiệm thiết kế và quản lý dự án, hầu hết mọi người đều nhớ đến Stretch như là một sản phẩm “chẳng có gì quan trọng”. Tuy nhiên có lẽ điều này đã bắt đầu thay đổi. Điển hình là việc IBM đã đưa một trong số những vị lãnh đạo tài năng của mình là phó chủ tịch mảng Sản xuất và Phát triển – Rod Adkins - tới buổi giới thiệu đội ngũ chuyên gia dự án.
Adkins nhận định: “Đây là một mô hình khá tốt của một chương trình đầy tham vọng, song lại bị coi là không thành công vào thời điểm đó. Nhưng như các bạn thấy các phát minh được tạo ra từ dự án này và cách nó ảnh hưởng đến ngành máy tính hiện nay, Stretch thực sự đã mang lại lợi ích sâu rộng, gián tiếp tới ngành này.”
Các sử gia ngành máy tính cũng nên ghi nhớ điều này: cho tới tận năm 1964, Stretch vẫn là máy tính mạnh nhất thế giới.
Huyền Nhung (Theo CNET)
(Theo VietNamNet)
|