|
Tháng
3 vừa qua, Microsoft đã khởi đầu việc khai thác thị trường phần mềm ứng
dụng Việt Nam bằng cách chỉ định 11 đối tác với 19 giải pháp liên quan
đến tất cả các ngành nghề và đối tượng doanh nghiệp. Bước đi của Microsoft khiến các công ty phần mềm trong nước thật sự lo ngại... Ở
thời điểm Microsoft công bố chiến dịch, thị phần của các doanh nghiệp
phần mềm Việt Nam chủ yếu là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa. Miếng bánh
lớn với các dự án hàng triệu đô la Mỹ tại các công ty lớn, các tập đoàn
đa quốc gia hầu như nằm trong tay các nhà cung cấp nước ngoài như SAP,
Oracle, Exact Software, Crown Systems, Trans Infotech, GRG Banking, 3i
Infotech... Với những dự án được ký từ tập đoàn mẹ, họ theo chân khách
hàng vào Việt Nam và tập trung phát triển đội ngũ triển khai trong
nước. Tuy
nhiên, các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam chỉ thực sự khó khăn khi các
nhà cung cấp như Microsoft vào Việt Nam với các nhóm giải pháp bao quát
hầu như toàn bộ các ngành sản xuất, dịch vụ, phân phối và bán buôn nhỏ
lẻ... Nhiều áp lực Sức
ép đối với doanh nghiệp phần mềm Việt Nam hiện nay là những phân khúc
lớn chưa vươn tới được, trong khi thị phần chính ngày càng bị cạnh
tranh quyết liệt. Các công ty nước ngoài đã chú trọng phát triển một hệ
thống đối tác tại chỗ có nhiệm vụ chuyên biệt hóa sản phẩm cho thị
trường địa phương thông qua triển khai, tư vấn, tùy biến, hỗ trợ và đào
tạo. Những phương thức chuyên nghiệp này còn thiếu vắng trong doanh
nghiệp phần mềm Việt Nam, vốn đảm nhận trọn gói chu trình triển khai
ứng dụng đến khách hàng. Theo
ông Phí Anh Tuấn, Giám đốc AZ Solution, áp lực lớn nhất là các công ty
nước ngoài hơn hẳn về kinh nghiệm, năng lực tư vấn, công nghệ lẫn khả
năng tài chính. Chỉ riêng thương hiệu của họ đã được khách hàng nghiễm
nhiên xếp vào hàng cao cấp để chọn lựa. Hiện các doanh nghiệp phần mềm
trong nước chỉ có thể cạnh tranh với mức giá thấp hơn nhưng về lâu dài,
thị phần chắc chắn sẽ bị thu hẹp. Tuy
nhiên, áp lực lớn nhất vẫn là năng lực nội tại của chính các doanh
nghiệp phần mềm Việt Nam. Với khoảng 200 dòng sản phẩm phần mềm hiện
có, con số trụ được chủ yếu là các giải pháp kế toán, nhân sự cho quản
lý trong doanh nghiệp quy mô nhỏ. Các ứng dụng quản lý nhà nước thì chủ
yếu phát triển theo dạng may đo, thiếu tính kế thừa và hiệu quả thấp. Ông
Tuấn thừa nhận, dù nhiều doanh nghiệp nỗ lực tìm tòi và định hướng phát
triển đóng gói sản phẩm nhưng sản phẩm phần mềm trong nước vẫn chưa thể
đạt tầm giải pháp; kiến trúc và kỹ thuật lập trình vẫn còn ở mức thấp.
Hiện vẫn chưa có sản phẩm nào có khả năng phân phối đại trà hoặc thâm
nhập vào các ngành công nghiệp chuyên sâu. Đó chính là nguyên nhân
khiến các dự án lớn, đòi hỏi công nghệ cao rơi vào tay các nhà cung cấp
nước ngoài. Ở
một góc độ khác, theo ông Nguyễn Tuấn Hùng, Giám đốc Công ty Hệ thống
thông tin FPT chi nhánh Tp.HCM, các doanh nghiệp phần mềm trong nước
chịu áp lực lớn về kiến thức chuyên ngành. Các công ty hiện có rất
nhiều kỹ sư phần mềm nhưng lại thiếu chuyên gia am tường từng lĩnh vực
khác nhau như ngân hàng, bảo hiểm, quản lý bệnh viện... Vì vậy, việc
thiết kế phần mềm khó có thể cạnh tranh được với những giải pháp của
nước ngoài. Trong
khi đó họ còn phải đối mặt với áp lực từ mảng gia công đang gia tăng
nhanh chóng đã hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào đó, làm cho nhân
lực giỏi phát triển sản phẩm ngày càng thiếu vắng. Điều này dẫn đến
lương lập trình viên thực tế không cao nhưng tổng chi phí cho lập trình
viên lại rất cao, việc cạnh tranh khó khăn. Mặt
khác, các công ty lớn lại đang tập trung vào việc bán sản phẩm của nhà
cung cấp nước ngoài cho các dự án Chính phủ vốn có doanh số cao, điều
này cũng làm co hẹp đội ngũ doanh nghiệp phần mềm trong nước vốn đã rất
mỏng. “Các
doanh nghiệp phần mềm trong nước lâu nay loay hoay với khoản doanh thu
vài tỉ đồng hàng năm, mức doanh thu chưa đủ tái đầu tư, nâng cấp công
nghệ để làm giảm áp lực cạnh tranh lên chính mình”, ông Tuấn nhận xét. Đi về đâu? Khoảng
năm năm trở lại đây, nhiều doanh nghiệp lớn ban đầu tập trung phát
triển phần mềm cho thị trường nội địa đã chuyển hướng gia công hoặc làm
đối tác triển khai sản phẩm cho các nhà cung cấp nước ngoài để tăng
doanh thu và tiếp cận công nghệ. Các
chuyên gia dự báo lực lượng doanh nghiệp phần mềm Việt Nam sẽ tiếp tục
phân hóa trước khi “định hình” các phân khúc phát triển. Việc thiếu
vắng những giải pháp có tầm vóc, được đầu tư dài hơi và chuyên sâu cho
các ngành nghề khác nhau đang là một thách thức lớn nhưng doanh nghiệp
sẽ phải chọn hướng đi này. “Sau
giai đoạn đầu tư dàn trải, để cạnh tranh được, các doanh nghiệp phần
mềm Việt Nam sẽ phải đi sâu vào các lĩnh vực và cần tới đội ngũ chuyên
gia tư vấn để có những sản phẩm thực sự đáp ứng được nhu cầu thương
mại”, ông Hùng nhận định. Còn
theo ông Lý Hiền Trung, Giám đốc Công ty Phần mềm Phương Bắc (FBS),
trước áp lực cạnh tranh như vậy, các doanh nghiệp phần mềm muốn tồn tại
thì buộc phải chọn lựa các bước đi phù hợp mà ba xu hướng chính là: tập
trung cho thị trường nhỏ để tìm cơ hội vươn lên; vừa cung cấp sản phẩm
của mình vừa tìm cách bắt tay với các công ty lớn của nước ngoài để làm
dịch vụ triển khai; giải thể hoặc sáp nhập, bán lại công ty. “Hệ quả là các công ty nhỏ sẽ ít đi để hình thành các đơn vị có quy mô lớn hơn”, ông Trung nói. Trong
khi đó, theo ông Nguyễn Chí Đức, Tổng giám đốc Exact Software (Hà Lan),
việc cạnh tranh chỉ mới thực sự bắt đầu khi thị trường ứng dụng trong
nước lớn mạnh. Các công ty nước ngoài có lợi thế về quan hệ khách hàng
toàn cầu, nhưng các doanh nghiệp trong nước cũng có lợi thế nhất định.
Bằng chứng là các nhà cung cấp vào Việt Nam không thể thiếu các đối tác
địa phương để phát triển, bản địa hóa sản phẩm. “Sẽ
có phân khúc cho từng lớp doanh nghiệp, vì thế không nên quá bi quan.
Môi trường cạnh tranh càng cao, sức ép càng lớn, các doanh nghiệp sẽ
càng phải nâng tầm để đáp ứng được các đặc thù công nghệ, theo kịp các
tập quán và chuẩn mực quản lý quốc tế. Tuy nhiên, cần có thời gian để
khẳng định được những thương hiệu phần mềm Việt Nam sẽ đứng được trên
thị trường quốc tế”, ông Đức nói.
(Theo TBKTSG) (Theo VnMedia)
|